Spis treści:

1. 1. Objawy cukrzycy
   2. Cukrzyca typu 1
   3. Insulinooporność, zespół metaboliczny, cukrzyca typu 2
   4. Monogenowe postacie cukrzycy
   5. Cukrzyca wtórna
   6. Glikogenozy
   7. Glukometr Glucomaxx® BT

Objawy cukrzycy

Cukrzyca, zaburzenie metabolizmu glukozy charakteryzujące się hiperglikemią, może pojawić się u dziecka w każdym wieku, a zapadalność na tę chorobę u dzieci do 5. roku życia bardzo szybko wzrasta¹,². U dzieci i młodzieży mogą występować różne rodzaje cukrzycy, wymagające dokładnej diagnostyki i odpowiednich metod leczenia. Charakterystyczne objawy, które powinny zwrócić uwagę opiekunów, to:

• wzmożone pragnienie i picie dużej ilości płynów,
• wielomocz (częste oddawanie dużych objętości moczu, także w nocy),
• chudnięcie,
• narastające osłabienie,
• niechęć do zabawy lub gorsze wyniki w nauce,
• nadmierna senność^2,3.

Cukrzyca typu 1

Najczęstszą postacią cukrzycy u dzieci w wieku powyżej 6. miesiąca życia jest cukrzyca typu 1 o podłożu autoimmunologicznym². Wynika ona ze znacznego niedoboru insuliny spowodowanego samozniszczeniem wysp trzustkowych produkujących ten hormon. Wydzielana przez tzw. komórki β wysp trzustki insulina jest hormonem niezbędnym do wykorzystywania przez różne tkanki organizmu glukozy z pożywienia, a także do produkcji białka
i tłuszczu niezbędnych zwłaszcza rosnącemu organizmowi². U dzieci i młodzieży procesy niszczenia komórek β przebiegają na ogół gwałtownie, powodując charakterystyczne, wymienione wyżej, objawy. Dość często zdarza się, że pojawiają się one w czasie lub bezpośrednio po przebytej infekcji np. układu oddechowego².

Insulinooporność, zespół metaboliczny, cukrzyca typu 2

Gwałtowny wzrost liczby otyłych dzieci powoduje, że coraz częściej stwierdza się u nich insulinooporność, czyli stan zmniejszonej wrażliwości tkanek docelowych na insulinę, pomimo jej prawidłowego lub zwiększonego stężenia
w surowicy krwi⁴. Zjawisko to stanowi czynnik łączący otyłość z rozwojem zaburzeń metabolicznych i cukrzycy typu 2⁴. Insulinooporność leży u podstaw rozwoju zespołu metabolicznego, którego występowanie do niedawna opisywano wyłącznie u osób dorosłych^4,5. Mianem zespołu metabolicznego określa się szereg współwystępujących czynników ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia rozwoju cukrzycy typu 2 i miażdżycy, a w ich następstwie chorób sercowo-naczyniowych⁶. U otyłych dzieci coraz częściej obecne są zaburzenia gospodarki lipidowej, nadciśnienie tętnicze
i zaburzenia tolerancji glukozy, czyli komponenty zespołu metabolicznego⁵. U 2/3 nastolatków z nadwagą lub otyłością stwierdza się co najmniej jeden z tych elementów, a u prawie 1/3 z nich można rozpoznać pełny zespół.

Nie tylko zespół metaboliczny, ale i rozwinięta cukrzyca typu 2, której występowanie jeszcze do niedawna kojarzyło się
z osobami w starszym wieku, coraz częściej dotyczy młodych ludzi. Badania wykazały, że częstość występowania tej choroby znacząco wzrosła wśród dzieci i młodzieży w różnych krajach na świecie w ostatnich latach^4,7.

Trzeba zwrócić uwagę, że zwiększenie częstości występowania cukrzycy typu 2 u młodzieży jest związane z długoterminowymi skutkami dla zdrowia dotkniętych tą chorobą osób, jak i dla systemów opieki zdrowotnej. Wczesne wystąpienie cukrzycy typu 2 oznacza równocześnie wcześniejsze wystąpienie poważnych powikłań tej choroby, jak obwodowa polineuropatia cukrzycowa (uszkodzenie obwodowego układu nerwowego), retinopatia cukrzycowa (uszkodzenie siatkówki oka), miażdżyca naczyń sercowo-naczyniowych, nefropatia cukrzycowa (uszkodzenie nerek), nadciśnienie tętnicze⁷.

Monogenowe postacie cukrzycy

Dzięki rozwojowi badań genetycznych i immunologicznych można bardziej precyzyjnie diagnozować u dzieci rodzaj cukrzycy. Obecnie wiadomo, że niektóre postacie cukrzycy u dzieci mają inne podłoże niż cukrzyca typu 1⁸. Są to postacie cukrzycy uwarunkowane wystąpieniem mutacji w obrębie jednego genu. Najczęstszą postacią genetycznie uwarunkowanych defektów komórek β trzustki jest grupa zaburzeń określana jako MODY (maturity-onset diabetes of the young). Jest to rzadko występująca postać cukrzycy (ok. 2% wszystkich przypadków). Występuje ona w młodym wieku, typowym dla cukrzycy typu 1, ale charakteryzuje się przebiegiem klinicznym podobnym do cukrzycy typu 2. Charakterystyczne dla tej postaci jest rodzinne występowanie cukrzycy bez towarzyszącej otyłości⁸. Cukrzyca MODY jest dziedziczna, ujawnia się najczęściej między 10. a 30. rokiem życia. Znanych jest kilka jej rodzajów. Najczęściej występuje MODY 2, która ma łagodny przebieg i charakteryzuje się niewielkim zwiększeniem stężenia glukozy na czczo występującym przez całe życie i nie prowadzi do rozwoju przewlekłych powikłań, a leczenie polega na stosowaniu diety cukrzycowej. Jednak inne odmiany cukrzycy MODY mogą powodować powikłania, a w ich leczeniu konieczne są leki przeciwcukrzycowe, czasem insulina⁹. Rozpoznanie cukrzycy u niemowląt do 6. miesiąca życia wymaga wdrożenia diagnostyki genetycznej w kierunku cukrzycy monogenowej⁸.

Cukrzyca wtórna

U dzieci i młodzieży mogą występować również zaburzenia tolerancji glukozy powiązane z innymi chorobami określane mianem cukrzycy wtórnej⁹. Towarzyszyć może ona chorobom endokrynologicznym, a także niezwiązanym z układem hormonalnym – chorobom trzustki, chorobom genetycznym oraz immunologicznym. Cukrzyca wtórna może również wystąpić jako skutek stosowania niektórych leków, jak glikokortykosteroidy doustne.

Wśród chorób niezwiązanych z układem hormonalnym zwraca się uwagę na występowanie cukrzycy u młodocianych pacjentów z mukowiscydozą. W związku z postępem medycyny i coraz dłuższym przeżyciem chorych, u coraz większej liczby tych pacjentów spotyka się różnego stopnia zaburzenia tolerancji glukozy⁸. Cukrzyca powiązana z mukowiscydozą jest najczęstszym powikłaniem choroby podstawowej, zarazem często nie dając wyraźnych objawów. Utrata masy ciała, uczucie zmęczenia i częste infekcje są charakterystyczne dla samej mukowiscydozy i mogą nie być kojarzone z cukrzycą, natomiast wzmożone oddawanie moczu i nadmierne pragnienie pojawiają się stosunkowo późno. Cukrzyca zatem może się rozwijać skrycie, dlatego zaleca się rutynowe coroczne badanie w kierunku cukrzycy (doustny test obciążenia glukozą) u wszystkich dzieci z mukowiscydozą od 10. roku życia¹⁰.

Glikogenozy

Glikogenozy, czyli choroby spichrzeniowe glikogenu (GSD), to grupa rzadkich chorób metabolicznych należących do wrodzonych wad metabolizmu. U osób zdrowych węglowodany z pokarmów rozkładane są do glukozy, która po wchłonięciu do krwi jest wykorzystywana na bieżące potrzeby organizmu, a nadmiar gromadzony jest pod postacią glikogenu w wątrobie i mięśniach. Przy spadku stężenia glukozy we krwi, pobierana jest ona z zapasów glikogenu. Organizm  osoby chorej na GSD nie może w ten sposób wykorzystać glikogenu, a jego nadmierne nagromadzenie powoduje uszkodzenia wątroby lub mięśni, w tym serca¹¹.

Każdy typ glikogenozy obciążony jest innymi powikłaniami. U większości pacjentów występują ciężkie hipoglikemie, dlatego konieczna jest regularna kontrola stężenia glukozy we krwi. Aby utrzymać normoglikemię, uniknąć powikłań
i zapewnić prawidłowy rozwój pacjentów stosuje się leczenie dietetyczne, przy pomocy diety bogatobiałkowej
z ograniczeniem węglowodanów. W zależności od typu glikogenozy i masy ciała, jako dodatek do diety doustnej stosowana jest surowa skrobia kukurydziana, tak długo aż stężenie glukozy ulegnie normalizacji na dłuższy czas. Powolny rozkład skrobi w przewodzie pokarmowym zapewnia utrzymanie stałego stężenia glukozy we krwi. Konieczne jest również regularne spożywanie posiłków przez całą dobę¹¹.

Glukometr Glucomaxx® BT

Podstawowym urządzeniem pomagającym w zarządzaniu chorobami związanymi z metabolizmem glukozy u dzieci
i młodzieży jest glukometr. Propozycją stworzoną specjalnie na potrzeby młodszych pacjentów jest glukometr Glucomaxx® BT. Glucomaxx® BT  to dokładny i precyzyjny system monitorujący poziom glukozy we krwi. To wyjątkowo dyskretny glukometr – idealny dla młodych Pacjentów, a dzięki uchwytowi na smycz trudno go zgubić. Posiada jeden przycisk ustawień dzięki czemu jest intuicyjny i łatwy w obsłudze, a podświetlana szczelina pomiarowa umożliwia wykonanie pomiaru nawet w mało sprzyjających warunkach. Glukometr Glucomaxx® BT posiada wbudowany moduł Bluetooth, zapewnia to możliwość przesyłania danych do bezpłatnej aplikacji Zdrowiej i dzięki temu lepszą kontrolę choroby¹². Więcej o glukometrze Glucomaxx® BT dowiesz się tutaj: https://genexodladiabetyka.pl/glukometry/glucomaxx-bt/. Polecamy!

Świadomość charakterystycznych dla dzieci objawów cukrzycy jest kluczowa dla odpowiednio szybkiego podjęcia działania i zdiagnozowania dziecka w kierunku ewentualnych chorób związanych z metabolizmem glukozy.

1. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/cukrzyca/72410,cukrzyca-u-dzieci
2. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/61196,cukrzyca-czy-nawet-male-dziecko-moze-zachorowac
3. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/cukrzyca/73612,cukrzyca-typu-1-o-podlozu-autoimmunologicznym
4. Krawczyk, M., Rumińska, M., Czerwonogrodzka-Senczyna, A., Pyrżak, B.; Insulinooporność u dzieci i młodzieży–przyczyny, powikłania i metody rozpoznania. Paediatrics & Family Medicine/Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2021, 17 (4): 303 – 309
5. Zachurzok-Buczyńska, A., Małecka-Tendera, E. Zespół metaboliczny u dzieci i młodzieży. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2005, 1(3): 13-20.
6. https://diabetyk24.pl/blog-section/zasady-odzywiania/zespol-metaboliczny-jak-go-rozpoznac-i-leczyc
7. Oleksy, P. T., Pytlarz, A. Cukrzyca typu 2 u dzieci i młodzieży–nowe wyzwanie w praktyce klinicznej. Lek w Polsce, 2023, 391(12): 38-44.
8. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/cukrzyca/73666,inne-choroby-zwiazane-z-zaburzeniem-metabolizmu-weglowodanow
9. https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/MODY/65892,cukrzyca-mody
10. https://przegladpediatryczny.pl/a2813/Cukrzyca-zwiazana-z-mukowiscydoza—–wspolczesne-standardy-diagnostyki–rozpoznawania-i-leczenia–Cystic-fibrosis-related-diabetes—–contemporary-standards-of-diagnosis-and-treatment—.html
11. https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/glikogenozy-rzadkie-choroby-metaboliczne/
12. https://genexo24.pl/produkt/glukometr-glucomaxx-bt/

Glucomaxx® BT – System monitorujący stężenie glukozy we krwi; Importer oraz podmiot prowadzący reklamę: Genexo Sp. z o.o.; Producent: TaiDoc Technology Corporation; Autoryzowany Przedstawiciel w UE: MedNet EC-REP GmbH

*Aplikacja Zdrowiej nie jest wyrobem medycznym.

DIA/08.2024/07

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.*