Ponieważ głównymi przyczynami zmian są uszkodzenia nerwów i więzadeł oraz zaburzenia krążenia wyróżnia się dwa rodzaje stopy cukrzycowej: neuropatyczną oraz niedokrwienną (tab. 1). Istnieje również trzecia postać, mieszana, w której występują obydwa rodzaje zaburzeń.
Tab. 1. Stopa cukrzycowa neuropatyczna i niedokrwienna
Podstawą zarówno profilaktyki jak i leczenia zespołu stopy cukrzycowej jest prawidłowe leczenie i kontrola samej cukrzycy, tzn. samokontrola glikemii, np. glukometrem Glucomaxx a także ciśnienia tętniczego, np. ciśnieniomierzem iXellence BPM Easy oraz lipidogramu. Leczenie obejmuje ponadto następujące elementy:
- Badanie zaburzeń czucia i ocenę ukrwienia stopy
- Oczyszczenie (najczęściej chirurgiczne) i ocenę stanu rany
- Diagnostykę i leczenie infekcji (antybiotykoterapia doustna lub dożylna)
- Odciążenie chorej kończyny (opatrunki gipsowe, ortezy, obuwie odciążające, kule)
- Edukacja pacjenta (tab. 2)
Wczesne wykrycie i właściwe leczenie owrzodzeń, a także zastosowanie odpowiednich metod miejscowego leczenia ran pozwala na uniknięcie najgroźniejszych skutków zespołu stopy cukrzycowej. W przypadku wystąpienia owrzodzenia, sposób postępowania uzależnia się od jego rozległości oraz od obecności objawów zakażenia. W celu oczyszczenia tkanek preferowane są metody chirurgiczne ale istotną rolę mogą spełnić również opatrunki hydrożelowe lub alginianowe, W zakażeniach rany można stosować opatrunki ze srebrem. Istotne jest również kontrolowanie ilości wysięku np. za pomocą opatrunków piankowych, alginianowych, hydrowłóknistych.
Tab. 2 Czego nauczyć pacjenta z zespołem stopy cukrzycowej
Piśmiennictwo:
- forumleczeniaran.pl
- Leczenie ran przewlekłych i zespołu stopy cukrzycowej w Polsce pod red. Włodarczyk M. Diagnostyka i leczenie ran przewlekłych na podłożu zespołu stopy cukrzycowej; przedruk rozdziału książki, Rany 2020, 1 (1)
- Korzon-Burakowska Zespół stopy cukrzycowej – krótka powtórka nie tylko dla diabetologów; Diabetologia, 2018, 14
- Mrozikiewicz-Rakowska B. Stopa cukrzycowa – co możemy zrobić, aby zmniejszyć liczbę amputacji
- Budynek M. Rola opatrunków w leczeniu owrzodzeń w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej (ZSC); Inforanek, 2011, 3 (13)
- Korzon-Burakowska A. Zespół stopy cukrzycowej — patogeneza i praktyczne aspekty postępowania Forum Medycyny Rodzinnej 2008, tom 2, nr 3, 234–241