Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
Patrząc na mechanizm tej choroby możemy stwierdzić, że jedną z kluczowych ról w cukrzycy pełni dieta. Jest ona jednym z filarów terapii cukrzycy niezależnie od jej rodzaju.
W Stanowisku Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego możemy znaleźć cele leczenia dietetycznego u diabetyków:
- utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi,
- utrzymanie odpowiednich poziomów tłuszczy w osoczu,
- utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi,
- osiągnięcie i utrzymanie prawidłowej masy ciała.
Skupiając uwagę na poszczególnych składnikach diety, przyjmowane przez nas węglowodany powinny stanowić około 50% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Powinny one pochodzić głównie z pełnoziarnistych produktów zbożowych, a samo ograniczenie powinniśmy zastosować jedynie w przypadku cukrów prostych. Tłuszcze w diecie powinny stanowić od 25% do 40% dziennego zapotrzebowania energetycznego, ale sama ich jakość jest ważniejsza niż ilość. W odniesieniu do białka, osoba chorująca na cukrzycę powinna przyjmować go około 1-1,5g na kilogram masy ciała/ dobę.
By odpowiedzieć na pytanie: Czy cukrzyk musi rezygnować z jedzenia słodyczy, powinniśmy jeszcze doprecyzować, czym są same słodycze. Tradycyjnie, są to wysokokaloryczne produkty spożywcze o słodkim smaku, obfite w cukier i tłuszcze, ubogie w białko, składniki mineralne oraz witaminy.
Przy Stanowisku Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego należy zwrócić uwagę, że każdy człowiek jest inny i wszystkie zalecenia otrzymywane od lekarza, czy dietetyka powinny być indywidualne, a sama dieta powinna być dostosowana do potrzeb fizycznych oraz psychologicznych pacjenta.Najważniejsze w sposobie żywienia, który dana osoba będzie stosować, nie jest jak najszybsze osiągnięcie celu, ale jak najdłuższe wytrwanie w ustalonej z lekarzem diecie. Pamiętajmy, że słowo „dieta” oznacza prawidłowy sposób odżywiania organizmu poprzez dostarczanie mu potrzebnych składników odżywczych, a nie ograniczenie do minimum ilości jedzenia.
Patrząc na potrzeby psychologiczne pacjenta, przy indywidualnym podejściu, dietetyk, czy lekarz powinni wskazać na możliwość spożywania słodyczy dla przyjemności, ale nie w ilości, która zaburzałaby uzyskanie celów leczenia dietetycznego w cukrzycy. Czyli jeśli diabetyk posiada prawidłową masę ciała i poziom cukru we krwi jest przez niego uregulowany, a dieta wyczerpuje potrzeby na składniki mineralne oraz witaminy, z czystym sumieniem może zjeść raz na jakiś czas cukierka, czy batona. Oczywiście nie zapominając przy tym o prawidłowej samokontroli np. glukometrem Glucomaxx.
W przypadku wystąpienia hipoglikemii, czyli przy obniżeniu poziomu glukozy we krwi poniżej 70 mg/dL, słodycze mogą okazać się zbawienne, gdyż pozwalają szybko dostarczyć do organizmu dużą ilość cukrów prostych i przywrócić prawidłowy poziom cukru we krwi. Oczywiście w wypadku wystąpienia hipoglikemii optymalnie jest spożyć saszetkę płynnej glukozy lub wypić szklankę soku owocowego, czy słodzonej herbaty, gdyż taka forma spowoduje najszybszy powrót do normoglikemii. W takich przypadkach także nie zapominajmy o samokontroli po 15 minutach (zgodnie z regułą 15/15) i jeśli nasz cukier wrócił już do normy, to spożyjmy porcję węglowodanów złożonych, aby nie narażać się na szybki, kolejny jego spadek.
Dobra wiadomość jest zatem taka, że diabetycy przy zoptymalizowaniu diety, dostarczaniu potrzebnych składników odżywczych i utrzymywaniu celów terapii dietetycznej cukrzycy, nie muszą rezygnować całkowicie i na zawsze ze słodyczy. Niemniej pamiętajmy – wszystko z umiarem!
Piśmiennictwo:
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2021, Diabetologia Kliniczna, 2021