Spis treści:
Badanie okulistyczne
Na wczesnym etapie zmiany cukrzycowe w oczach nie dają żadnych objawów, dlatego tylko badanie okulistyczne z rozszerzeniem źrenic pozwala je wykryć odpowiednio wcześnie. Należy poinformować okulistę o cukrzycy, aby przeprowadził badanie pod kątem zmian cukrzycowych. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego badanie okulistyczne powinno być wykonane w ciągu pierwszych 5 lat od rozpoznania cukrzycy typu 1 i bezpośrednio po rozpoznaniu cukrzycy typu 2. Częstotliwość dalszych badań kontrolnych zależy od stanu oczu, rodzaju cukrzycy, wyrównania glikemii, chorób towarzyszących.
Retinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa to najczęściej stwierdzane i najcięższe, zagrażające utratą wzroku, powikłanie cukrzycy dotyczące oczu. Może występować zarówno w cukrzycy typu 1 jak i 2. Retinopatia cukrzycowa oznacza patologiczne zmiany naczyń krwionośnych odżywiających siatkówkę oka, które powstają pod wpływem często występującego i długo utrzymującego się zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi. Uszkodzone naczynia przestają zaopatrywać niektóre części siatkówki. Wyróżnia się retinopatię: nieproliferacyjną
i proliferacyjną. W retinopatii nieproliferacyjnej zmiany są mniej zaawansowane, nie wpływają w znacznym stopniu na wzrok i nie zagrażają jego utratą. Należy ją jednak dokładnie kontrolować, gdyż z czasem może się przekształcić w retinopatię proliferacyjną. Retinopatia proliferacyjna oznacza tworzenie nowych, nieprawidłowych, kruchych naczyń krwionośnych, które łatwo pękają, prowadząc do przedsiatkówkowych wylewów krwi. Dodatkowo powstawaniu nowych naczyń krwionośnych towarzyszy tworzenie się włókien, które wnikają wraz z naczyniami do ciała szklistego i pociągają siatkówkę, co prowadzi do jej odwarstwienia. Skutkiem wylewów jak i odwarstwienia siatkówki może być trwała utrata wzroku.
Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej
Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej najczęściej towarzyszy retinopatii cukrzycowej. Polega na wystąpieniu obrzęku i gromadzeniu się płynu w części siatkówki odpowiedzialnej za najlepsze widzenie (rozpoznawanie barw i szczegółów obiektów widzianych z bliska i z daleka, widzenie centralne), czyli w plamce żółtej. Odwarstwianie się siatkówki w tym miejscu powoduje pogorszenie ostrego widzenia przedmiotów, twarzy, tekstu. Bez odpowiedniego leczenia stan ten również może spowodować utratę wzroku.
Jaskra wtórna
Jaskra wtórna należy do pozasiatkówkowych powikłań cukrzycy. We wszystkich typach jaskry dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego (który przekazuje informacje z siatkówki do ośrodka widzenia w mózgu) na skutek zbyt wysokiego dla danego oka ciśnienia wewnątrzgałkowego. Powstająca w przebiegu retinopatii proliferacyjnej tkanka włóknisto-naczyniowa utrudnia odpływ cieczy wodnistej, co powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego i prowadzi do jaskry wtórnej. Jaskra może powodować poważne ubytki w polu widzenia lub utratę wzroku.
Zaćma
Zaćma to choroba oczu polegająca na zmętnieniu soczewki oka, co zaburza ostrość wzroku poprzez utrudnienie docierania światła na siatkówkę. Zaburzenia metaboliczne ( m.in. cukrzyca) powodują szybsze niż u zdrowych osób procesy mętnienia soczewki oka, dlatego zaćma cukrzycowa występuje u znacznie młodszych osób niż w populacji zdrowej, nawet
u nastolatków.
Warunkiem opóźnienia i ograniczenia rozwoju powikłań cukrzycy w obrębie oczu – jak i innych powikłań – jest regularna kontrola glikemii ( np. precyzyjnym i dokładnym glukometrem Glucomaxx®) i wyrównanie metaboliczne choroby. Ponadto stała opieka okulistyczna, regularne badanie wzroku oraz rozszerzona diagnostyka okulistyczna są niezbędne dla profilaktyki u osób mających cukrzycę oraz tych, które mają predyspozycje do jej wystąpienia. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne stwierdza, że regularna kontrola dna oczu i odpowiednie leczenie umożliwiają zapobieganie utracie wzroku z powodu retinopatii cukrzycowej do 98%. Przestrzeganie zaleceń dotyczących badań przesiewowych pozwala podjąć leczenie, zanim dojdzie do uszkodzeń wzroku uniemożliwiających normalne funkcjonowanie.Redakcja Szkoladiabetyka.pl
Źródła:
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Curr. Top. Diabetes, 2022; 2 (1): 1–134
https://www.mp.pl/cukrzyca/powiklania/66475,retinopatia-cukrzycowa
https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/jaskra/73325,jaskra
https://www.przegladokulistyczny.pl/jaskra_w_retinopatii_cukrzycowej
https://wylecz.to/okulistyka/cukrzyca-a-choroby-oczu/