Skąd bierze się cukrzyca typu 2 u dzieci?
Mimo iż ta choroba jest znacznie mniej powszechna w tej grupie wiekowej, statystyki są nieubłagane. Wraz z początkiem XXI wieku zaobserwowaliśmy rozpowszechnianie się sieci restauracji typu fast food, kuszących atrakcyjnymi ofertami kierowanymi również do najmłodszych konsumentów.
W krótkim czasie popularność tego typu posiłków wśród dzieci i młodzieży zaczęła wzrastać w zastraszającym tempie. Do tego, w ofertach sklepów pojawia się coraz więcej wariantów nie tylko słodyczy, ale też niezdrowych, gazowanych napojów, a także dosładzanych soków. Cukier obecny jest dziś nie tylko w tak oczywistych źródłach – dodaje się go bowiem do bardzo wielu produktów. Nawet takich, w których osoba nieczytająca etykiet nigdy by się go nie spodziewała.
W obliczu tak ogromnej dostępności niezdrowego pożywienia, obserwujemy obniżenie wieku zachorowania na cukrzycę typu 2. Dzieci i młodzież stanowią coraz liczniejszą grupę pacjentów poradni diabetologicznych. Wiąże się to z równoczesnym wzrostem problemów z nadwagą i otyłością w tej grupie wiekowej.
Jak rozpoznać cukrzycę typu 2 u dziecka?
Jak już wspomnieliśmy, choroba najczęściej współwystępuje z nadwagą i otyłością – jednak nie każda osoba nosząca nadprogramowe kilogramy musi mieć cukrzycę. Zanim dojdzie do rozwinięcia się choroby, upływa zazwyczaj trochę czasu.
Ważną rzeczą, jaką możemy zrobić, jest obserwowanie dziecka. Objawy cukrzycy typu 2 są podobne do objawów u dorosłych, a należą do nich m.in.:
- Wzrost apetytu i pragnienia
To naturalne, że dziecko w okresie rozwojowym potrzebuje coraz więcej kalorii. Jeżeli jednak spożywa zauważalnie więcej niż do tej pory (np. dosłownie „rzuca się” na słodycze), a mimo to często nadal czuje głód i (w szczególności) pragnienie, a jednocześnie oddaje dużo moczu lub nagle zaczyna moczyć się w nocy – powinno nas to zaalarmować.
- Zmiany skórne
Jak wygląda skóra u dziecka z cukrzycą typu 2? Naszą uwagę powinno zwrócić jej wyraźne przesuszenie. Zauważymy też trudniejsze i dłuższe gojenie się ran.
- Zmiana zachowania
Mimo odpowiedniej ilości snu, dziecko jest ciągle zmęczone. W związku z uczuciem senności, może być rozdrażnione lub osowiałe. Trudno mu się skoncentrować, ma problemy z pamięcią.
Diagnostyka cukrzycy typu 2 u dzieci
Jeżeli zaobserwowaliśmy powyższe objawy, zgłaszamy się do poradni pediatrycznej. Lekarz zleci wykonanie diagnostyki w kierunku cukrzycy typu 2. Dziecko zostanie skierowane na badania krwi i moczu pod kątem oznaczenia poziomu glukozy na czczo, występowania ciał ketonowych, a także sprawdzenie poziomu cholesterolu. Jeżeli wyniki podstawowych badań są niepokojące, lekarz może zlecić wykonanie tzw. krzywej cukrowej (OGTT), która wykazuje, w jaki sposób organizm dziecka reaguje na spożycie glukozy. Najczęściej to właśnie wynik tego badania jest podstawą do rozpoznania lub wykluczenia cukrzycy.
Jakie są różnice między cukrzycą typu 1 a typu 2?
Rozpoznanie tej choroby u dziecka rodzi kolejne pytanie – jaki to typ cukrzycy? Cukrzyca typu 1 najczęściej pojawia się nagle: dziecko z dnia na dzień słabnie, w organizmie stwierdza się obecność ketonów, zaś we krwi wykrywa się specyficzne przeciwciała. Jeżeli natomiast u dziecka objawy pojawiają się powoli, nie ma ketonów ani przeciwciał, a dodatkowo dziecko ma nadwagę lub jest otyłe, wówczas mamy do czynienia z cukrzycą typu 2. Ostateczna diagnoza pada jednak dopiero po wykonaniu specjalistycznych badań, najczęściej na oddziale szpitalnym.
Jak pomóc dziecku z cukrzycą typu 2?
Na to pytanie są zawsze dwie odpowiedzi. Pierwsza z nich jest taka, że wsparcie otoczenia w chorobie jest ogromnie pomocne dla małego diabetyka. Przewlekła choroba wiąże się z licznymi, nierzadko drastycznymi zmianami w dotychczasowym stylu życia. Samo wdrożenie farmakoterapii (lub insulinoterapii w bardziej zaawansowanym stadium) może wydać się dziecku dodatkowo niekomfortowym elementem nowej codzienności. Przed rodzicami zaś pojawi się nowy obowiązek w postaci pomocy w kontrolowaniu poziomu glikemii oraz regularności przyjmowania leków.
Zaś druga z odpowiedzi na to pytanie brzmi: lepiej zapobiegać, niż leczyć. W tym kontekście należy czuwać nad prawidłowymi nawykami żywieniowymi dziecka, aby nie dopuścić zarówno do pojawienia się cukrzycy typu 2, jak i samej nadwagi lub otyłości. Choć domowe posiłki przeważnie są zdrowe i odpowiednio zbilansowane – nie zawsze mamy wpływ na to, jak dziecko odżywia się poza domem. Warto zwrócić uwagę na ilość spożywanych słodyczy i zachęcić pociechę do zastąpienia niezdrowych źródeł cukru np. owocami (oczywiście nie jako podstawowego składnika żywienia).
Bardzo istotnym czynnikiem jest również aktywność fizyczna. Dzieci doskonale bawią się wraz z rówieśnikami i warto ten fakt wykorzystać, zapisując je na przykład do drużyny piłkarskiej, czy na zajęcia taneczne. W zależności od zainteresowań i preferencji pociechy, znajdziemy bardzo wiele różnych możliwości zajęć pozalekcyjnych, z których warto skorzystać. Zyskamy w ten sposób nie tylko pewność, że dziecko ma odpowiednią ilość aktywności fizycznej, ale także stworzymy mu okazję do nawiązywania nowych znajomości i odkrywania własnych talentów.
Bibliografia:
Myśliwiec M., Cukrzyca u dzieci – etiopatogeneza, diagnostyka i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej 2007; 1(2): 125-133
Zasady postępowania w cukrzycy. Zalecenia dla lekarzy POZ — 2019 rok. Choroby Serca i Naczyń 2019, tom 16, nr 2, 105-106