Czym jest cukrzyca ciążowa?
Terminem tym określamy wszelkie zaburzenia związane z tolerancją glukozy, które pojawiły się pierwszy raz w czasie ciąży. Cukrzyca, gdy pozostaje niekontrolowana i nieleczona, jest stanem niebezpiecznym zarówno dla matki, jak i jej dziecka. Dlatego, jeśli pojawiają się pierwsze symptomy, należy natychmiast zareagować.
Cukrzyca ciążowa w pierwszej kolejności objawia się hiperglikemią. Objawy cukrzycy ciążowej, rozwijającej się po 24. tygodniu ciąży nie są aż tak mocno odczuwalne, jak w przypadku cukrzycy typu 1 lub 2, a jednocześnie wysokie cukry mogą wpłynąć na rozwój dziecka, dlatego ważne są profilaktyczne badania przesiewowe, badanie glukozy na początku ciąży oraz krzywa obciążenia glukozą (OGTT) między 24. a 28. tygodniem ciąży.
Skąd się bierze cukrzyca w ciąży?
W czasie ciąży w organizmie kobiety zachodzi bardzo wiele zmian hormonalnych. Między innymi wzrasta poziom takich substancji jak kortyzol, laktogen łożyskowy, czy progesteron. W związku z tym zmienia się również zapotrzebowanie na insulinę, która – u zdrowej kobiety – jest wytwarzana w coraz większych ilościach. W niektórych przypadkach trzustka wytwarza niewystarczającą ilość tego hormonu. Dochodzi wówczas do hiperglikemii. Jeżeli ten stan utrzymuje się przez dłuższy czas – rozwija się cukrzyca ciążowa.
Kto jest narażony na cukrzycę ciążową?
Nawet jeśli nigdy nie dotykały nas problemy z glikemią, możemy znajdować się w grupie podwyższonego ryzyka. Możliwością zachorowania na cukrzycę w ciąży obciążone są przede wszystkim kobiety, które:
- Prowadzą mało aktywny tryb życia.
- Już przed zajściem w ciążę miały nadwagę.
- Mają nadciśnienie tętnicze.
- Były wcześniej w ciąży i wówczas zdiagnozowano u nich cukrzycę ciążową.
- Rodziły już dzieci, często o masie urodzeniowej ponad 4 kg.
- Były w ciąży, ale poroniły.
- Zaszły w ciążę po ukończeniu 35. roku życia.
- W swojej rodzinie mają osoby (krewni I stopnia), u których zdiagnozowano cukrzycę typu 2.
Jak zdiagnozować cukrzycę w ciąży?
Chorobę można wykryć za pomocą badań laboratoryjnych. Pomiary glukometrem nie mogą służyć do wykrycia cukrzycy, ale są konieczne do jej monitorowania. Na początku ciąży zaleca się wykonanie glukozy na czczo. Jeżeli stężenie wynosi 92-125 mg/dl, należy natychmiast wykonać test tolerancji glukozy nazywany inaczej krzywą cukrową (OGTT).
Warto nadmienić, iż test obciążeniowy OGTT jest obowiązkowym badaniem dla wszystkich przyszłych mam między 24. a 28. tygodniem ciąży, u których nie wykryto cukrzycy na jej początku. W jego ramach dokonuje się 3 pomiarów krwi. Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego na rok 2022 cukrzycę ciążową rozpoznaje się w następujących przypadkach:
Stężenie glukozy w osoczu
[mg/dl] [mmol/l]
Na czczo 92–125 5,1–6,9
60. minuta ≥ 180 ≥ 10,0
120. minuta 153–199 8,5–11
Jestem w ciąży i mam cukrzycę – co robić?
Gdy diagnoza lekarska potwierdzi nasze obawy – przede wszystkim nie panikujmy. Czeka nas transformacja dotychczasowego trybu życia: wdrożenie dostosowanego do cukrzycy ciążowej leczenia, zakup glukometru, a także zastosowanie odpowiedniej diety. Oczywiście pod kontrolą diabetologa. Nie są to jednak czynności skomplikowane, a należy je wykonać – nie tylko po to, aby czuć się lepiej, ale przede wszystkim z uwagi na zdrowie rozwijającego się w nas małego człowieka. Jeżeli czujesz się zagubiona i np. nie wiesz, co powinnaś jeść – zostań z nami! Pomożemy Ci oswoić chorobę i podpowiemy, czego możesz się spodziewać i jak sobie z tym poradzić. Zobacz więcej tematów odnośnie cukrzycy ciążowej.
Bibliografia:
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia Kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022. Diabetologia Kliniczna. 2022
Cypryk K., Cukrzyca ciążowa, Gin. Perinat. Prakt. 2016; 1, 2: 41–44
Ożegowska-Wender E. i inni, Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017 tom 2, nr 5, 215–229